e-Peak Inspection rules या क्रांतीचा एक महत्त्वाचा टप्पा म्हणजे ई-पीक पाहणी प्रणाली. रब्बी हंगामाच्या सुरुवातीला शेतकऱ्यांसाठी एक महत्त्वाची बातमी समोर आली आहे. डिजिटल क्रॉप सर्व्हे अॅप्लिकेशनच्या माध्यमातून आता पीक नोंदणी करणे अनिवार्य झाले आहे. या नवीन व्यवस्थेमुळे शेतकऱ्यांच्या जीवनात मोठा बदल घडणार आहे.
नवीन व्यवस्थेची वैशिष्ट्ये
डिजिटल क्रॉप सर्व्हे अॅप्लिकेशनच्या माध्यमातून होणाऱ्या पीक नोंदणीमध्ये काही महत्त्वाचे बदल करण्यात आले आहेत. यामध्ये सर्वात महत्त्वाचा बदल म्हणजे शेततळ्याच्या गट क्रमांकापासून ५० मीटरच्या आत छायाचित्र काढणे बंधनकारक करण्यात आले आहे. शेतकऱ्यांना या नवीन व्यवस्थेचा लाभ घेण्यासाठी १५ जानेवारीपर्यंत मुदत देण्यात आली आहे.
ई-पीक पाहणीची प्रक्रिया
ई-पीक पाहणीची प्रक्रिया सोपी आणि सुलभ करण्यात आली आहे. सर्वप्रथम शेतकऱ्यांना त्यांच्या मोबाईलमध्ये ई-पीक इन्स्पेक्शन अॅप डाउनलोड करावे लागते. त्यानंतर खालील पायऱ्या पूर्ण कराव्या लागतात:
१. अॅपमधील ‘ओपन’ पर्यायावर क्लिक करणे २. महसूल विभागाची निवड करणे ३. खातेदाराची नोंदणी करून आवश्यक माहिती भरणे ४. पिकाची माहिती नोंदवणे ५. पीक हंगाम आणि पीक श्रेणीची निवड करणे ६. जमिनीच्या क्षेत्रफळाची माहिती भरणे ७. पाणी सिंचन यंत्राची निवड करणे ८. पिकाची सिंचन पद्धत आणि लागवडीची तारीख निवडणे ९. नियमानुसार पिकाचा फोटो अपलोड करणे १०. शेवटी सबमिट पर्यायावर क्लिक करणे
ई-पीक पाहणीचे महत्त्व आणि उद्दिष्टे
ई-पीक पाहणी ही व्यवस्था अनेक महत्त्वाच्या उद्दिष्टांसाठी राबवली जात आहे:
पारदर्शकता आणि अचूकता
क्षेत्रीय स्तरावरून पीक तपासणीच्या रिअल टाइम डेटाचे संकलन करणे आणि या माहितीच्या संकलनात पारदर्शकता आणणे हे या व्यवस्थेचे प्रमुख उद्दिष्ट आहे. डिजिटल माध्यमातून होणाऱ्या नोंदीमुळे माहितीची अचूकता वाढते आणि गैरव्यवहाराला आळा बसतो.
हे पण वाचा:
लाडकी बहीण योजनेच्या 6व्या हफ्त्याची तारीख जाहीर! मिळणार 2100 रुपये Date of 6th installment
शेतकऱ्यांचा सक्रिय सहभाग
या प्रणालीमुळे पीक पेरणी नोंदणी प्रक्रियेत शेतकऱ्यांचा थेट आणि सक्रिय सहभाग वाढतो. त्यांना स्वतःच्या पिकांची माहिती स्वतः नोंदवता येते, ज्यामुळे माहितीची विश्वासार्हता वाढते.
आर्थिक लाभ आणि सुविधा
ई-पीक पाहणी व्यवस्थेमुळे शेतकऱ्यांना कृषी कर्ज मिळवणे सोपे होते. तसेच, पीक विमा आणि पीक तपासणीचे दावे निकाली काढण्याची प्रक्रिया सुलभ होते.
नैसर्गिक आपत्तींचे व्यवस्थापन
नैसर्गिक आपत्तींमुळे पिकांचे नुकसान झाल्यास, या डिजिटल व्यवस्थेमुळे योग्य नुकसान भरपाई आणि मदत देणे सोपे होते. अचूक माहिती उपलब्ध असल्याने मदतीचे वितरण योग्य पद्धतीने होऊ शकते.
ई-पीक पाहणी ही व्यवस्था शेती क्षेत्रातील एक महत्त्वाची क्रांती ठरणार आहे. डिजिटल तंत्रज्ञानाच्या वापरामुळे शेतकऱ्यांना अनेक फायदे होणार आहेत. पारदर्शकता, अचूकता आणि कार्यक्षमता या तीन महत्त्वाच्या गोष्टी या व्यवस्थेमुळे साध्य होणार आहेत. गावपातळीवर नियुक्त करण्यात आलेले सहायक शेतकऱ्यांना या नवीन व्यवस्थेचा वापर करण्यास मदत करणार आहेत.