Gauri Ganapati ration गौरी गणपती उत्सवासाठी राज्य सरकारने सर्वसामान्य नागरिकांना विशेष उपचार दिले आहेत. या वर्षी, सुमारे 13 लाख कुटुंबांना ‘आनंदाचा शिधा’ असे एक विशेष शिधा संच उपलब्ध होणार आहे. या संचात रवा, चणा-डाळ, साखर आणि एक लिटर सोयाबीन तेल असा समावेश असेल.
राज्यातील अंत्योदय अन्न योजना (AAY) आणि प्राधान्य कुटुंब शिधापत्रिकाधारक, छत्रपती संभाजी नगर, अमरावती विभागातील सर्व जिल्हे आणि नागपूर विभागातील वर्धा जिल्ह्यातील दारिद्र्य रेषेखालील एपील (APL) केशरी शिधापत्रिकाधारक यांना या विशेष संचाचा लाभ मिळणार आहे.
हा निर्णय राज्याच्या पुरवठा विभागाद्वारे घेण्यात आला असून, या योजनेसाठी आवश्यक शिधा जिन्नसांची खरेदी ऑनलाइन निविदा प्रक्रियेद्वारे केली जाणार आहे. त्यासाठी 21 दिवसांऐवजी केवळ 8 दिवसांचा कालावधी निश्चित करण्यात आला आहे.
“सणांचा आनंद हा सर्वांच्या घरी पोहोचावा आणि सर्व नागरिक समान प्रमाणात लाभ घेण्यास सक्षम व्हावेत,” असे सरकारचे म्हणणे आहे. त्यामुळे या खास संचात प्रत्येकी एक किलो रवा, चणा-डाळ, साखर आणि एक लिटर सोयाबीन तेल समाविष्ट करण्यात आले आहे.
या योजनेमध्ये बुलढाणा जिल्ह्यातील सर्व तालुक्यांचा समावेश आहे. जिल्हा पुरवठा विभागाद्वारे त्या-त्या तालुक्यानुसार या वस्तूंचे वितरण केले जाणार आहे. ज्या तालुक्यांचा लाभ घेतला जाणार आहे त्यांची नावे देखील सरकारने जाहीर केली आहेत.
दरम्यान, राज्यातील गोदामांमधून या वस्तूंचे वितरण रेशन दुकानांमध्ये करण्यात येणार आहे. त्यासाठी जिल्हा पुरवठा विभागाने नियोजन केले आहे आणि लाभार्थ्यांची माहिती देखील संकलित केली आहे.
यापूर्वीही सरकारने विविध अवसरी रेशन कार्डधारकांना शिधा वाटप केले आहे. त्याचा चांगला प्रतिसाद मिळाल्यामुळे गौरी गणपती उत्सवात देखील हा ‘आनंदाचा शिधा’ वाटप केला जाणार आहे.
या उपक्रमाचा लाभ घेण्यासाठी रेशन कार्डधारकांनी त्यांची केवायसी प्रक्रिया लवकरात लवकर पूर्ण करावी, अन्यथा त्यांना या योजनेचा लाभ मिळणार नाही, असेही सरकारने स्पष्ट केले आहे.
सण आणि समाज
गौरी गणपती उत्सव हा महाराष्ट्रातील सर्वात महत्त्वाचा आणि लोकप्रिय उत्सव मानला जातो. या उत्सवाच्या दिवसात देवदर्शन, विविध पूजा-अर्चना, गणेश मूर्तींची स्थापना, नृत्यगीत, संगीत आणि पारंपरिक जेवण या गोष्टींचा समावेश असतो. सणांच्या या काळात कुटुंबे एकत्र येतात आणि त्यातून समाजाचा एकत्रीकरण आणि एकजूटपणा जोपासला जातो.
गौरी गणपती उत्सव हा आनंद आणि समृद्धीचा उत्सव मानला जातो. त्यामुळे सरकारने या उत्सवाच्या निमित्ताने ‘आनंदाचा शिधा’ दिला जाण्याचा निर्णय घेतला आहे. या शिध्यात रवा, चणा-डाळ, साखर आणि सोयाबीन तेल समाविष्ट असल्याने नागरिकांना एक संतुलित आणि आनंददायी शिधासंच उपलब्ध होणार आहे.
गौरी गणपती उत्सवाच्या वेळी मंडळे, शाळा, विविध संस्था आणि कार्यक्रम आयोजित करतात. या कार्यक्रमांमध्ये मूल्यवान आणि सांस्कृतिक घटक सामावलेले असतात. देवदर्शनासह विविध कलांचा समावेश असतो. त्यामुळे या सण कार्यक्रमांमुळे समाजाचा एक भाग एकत्र येऊन त्यांच्यातील परस्पर संबंध मजबूत होतात.
वरिष्ठ नागरिकांच्या काळजीचेही काम
ज्या कुटुंबांना या ‘आनंदाचा शिधा’ योजनेचा लाभ मिळणार आहे, त्यात विशेषत: वृद्धांचा समावेश आहे. ते अनेकदा लाभाच्या योजना मिळवण्यापासून वंचित राहत असतात. राज्य सरकारने त्यांचा विचार करून ही योजना राबविली आहे.
गरजू नागरिकांना ही योजना खूपच उपयुक्त ठरणार आहे. विशेषत: वृद्ध नागरिकांसाठी हा ‘आनंदाचा शिधा’ मोठ्या लाभदायी ठरणार आहे. या सणासुदीच्या काळात ते आपल्या कुटुंबासह आनंदाने आणि संतुलित आहारासह उत्सव साजरा करू शकणार आहेत.
त्यामुळे ‘आनंदाचा शिधा’ या योजनेमुळे सणांचा आनंद गोरगरीब आणि वंचित घटकांपर्यंत पोहोचेल. त्यांच्या आर्थिक परिस्थितीला देखील कमी प्रमाणात जबाबदार असेल.
गौरी गणपती उत्सवासाठी अशा प्रकारचे विशेष उपक्रम राबविण्याचा निर्णय राज्य सरकारने घेतला असल्याने एकीकडे नागरिकांचा आनंद वाढेल, तर दुसरीकडे राज्याची कल्याणकारी भूमिका देखील सार्थ ठरेल. गरीब आणि वंचित घटकांना कमी खर्चात आनंददायी दिवस साजरा करण्याची संधी उपलब्ध होईल.
गौरी गणपती उत्सवाच्या काळात कुटुंब आणि समुदाय एकत्र येतात. मंडळे आणि संस्था देखील विविध कार्यक्रम आयोजित करतात. त्यामुळे समाजातील विविध घटकांमध्ये जवळीक निर्माण होते.
‘आनंदाचा शिधा’ या योजनेमुळे गरीब आणि वंचित घटकांना देखील त्यांच्या कुटुंबासह हा उत्सव मोठ्या आनंदाने साजरा करता येणार आहे. त्यामुळे समाजात एक प्रकारचे एकत्रीकरण होण्यास मदत होईल.
छत्रपती संभाजी नगर, अमरावती विभाग आणि नागपूर विभागातील वर्धा जिल्ह्याच्या शिधापत्रिकाधारकांचा या योजनेत समावेश करण्यात आला आहे. ही क्षेत्रे हि आत्महत्याग्रस्त क्षेत्रे आहेत. या विभागांमधील गोरगरीब कुटुंबांना या योजनेचा लाभ होणार असल्याने, त्यांना आनंदाच्या काळात आर्थिक सक्षमता मिळेल.
गौरी गणपती उत्सवाची साजरेकरण ही लोकप्रिय आणि लोकमान्य परंपरा आहे. या उत्सवात समाजातील विविध घटक सहभागी होतात. मंडळे, विविध संस्था, विद्यार्थी, स्वयंसेवी संस्था अशा विविध घटकांचा सहभाग असतो.
‘आनंदाचा शिधा’ या योजनेमुळे समाजातील गरीब आणि वंचित घटकांना देखील या उत्सवात सक्रियपणे सहभागी होण्याची संधी मिळेल. त्यांची आर्थिक स्थिती चांगली झाल्याने ते देखील कार्यक्रमांमध्ये सहभागी होऊ शकतील.