Modi government नैसर्गिक शेतीला प्रोत्साहन देण्यासाठी ‘नॅशनल मिशन फॉर नॅचरल फार्मिंग’ या नावाने एक महत्त्वपूर्ण योजना जाहीर करण्यात आली आहे. या योजनेमुळे देशातील शेतकऱ्यांच्या जीवनमानात सकारात्मक बदल घडून येणार आहे, तसेच पर्यावरण संरक्षणालाही चालना मिळणार आहे.
नैसर्गिक शेतीचे महत्त्व आणि फायदे नैसर्गिक शेती ही एक पारंपारिक पण शास्त्रीय पद्धत आहे, जी रासायनिक खतांचा वापर टाळून निसर्गपूरक पद्धतीने शेती करण्यावर भर देते. या पद्धतीमध्ये जमिनीची नैसर्गिक सुपीकता वाढवली जाते आणि पर्यावरणाचे संतुलन राखले जाते.
नैसर्गिक शेतीमुळे मातीची गुणवत्ता सुधारते, जलसंधारण होते आणि पर्यावरण प्रदूषण कमी होते. सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे, नैसर्गिक पद्धतीने उत्पादित केलेली पिके अधिक पौष्टिक आणि स्वादिष्ट असतात, ज्यामुळे त्यांना बाजारात चांगला भाव मिळतो.
योजनेची व्याप्ती आणि उद्दिष्टे केंद्र सरकारने या महत्त्वाकांक्षी योजनेसाठी तब्बल २५०० कोटी रुपयांची तरतूद केली आहे. या योजनेअंतर्गत देशभरातील साडेसात लाख हेक्टर जमिनीवर नैसर्गिक शेतीला प्रोत्साहन दिले जाणार आहे. प्रत्येक शेतकऱ्याला हेक्टरी १५,००० ते २०,००० रुपयांचे प्रोत्साहन अनुदान दिले जाणार आहे. या योजनेमुळे देशभरातील सुमारे एक कोटी शेतकरी कुटुंबांचे जीवनमान उंचावण्यास मदत होणार आहे.
थेट लाभ हस्तांतरण या योजनेचे एक महत्त्वाचे वैशिष्ट्य म्हणजे शेतकऱ्यांना थेट लाभ मिळणार आहे. सरकार प्रोत्साहन रक्कम थेट शेतकऱ्यांच्या बँक खात्यात जमा करणार आहे. यामुळे मध्यस्थांची गरज संपुष्टात येईल आणि भ्रष्टाचाराला आळा बसेल. सुमारे १५ हजार गावांतील शेतकऱ्यांना या योजनेचा प्रत्यक्ष लाभ मिळणार आहे.
शेतकरी कल्याणासाठी सरकारचे प्रयत्न पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी शेतकऱ्यांच्या कल्याणासाठी विशेष लक्ष दिले आहे. त्यांच्या ‘जय जवान, जय किसान, जय विज्ञान आणि जय संशोधन’ या मंत्रातून शेतकऱ्यांप्रती असलेली बांधिलकी दिसून येते. शेतकऱ्यांची आर्थिक स्थिती सुधारण्यासाठी सरकार विविध पातळ्यांवर प्रयत्न करत आहे.
दूरगामी परिणाम आणि फायदे या योजनेचे अनेक दूरगामी फायदे होणार आहेत: १. शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वाढेल आणि त्यांचे जीवनमान उंचावेल २. मातीची नैसर्गिक सुपीकता वाढेल ३. पाण्याचा वापर कमी होईल आणि जलसंधारण होईल ४. पर्यावरण प्रदूषण कमी होईल ५. आरोग्यदायी अन्नधान्याचे उत्पादन वाढेल ६. शेतीची उत्पादन खर्च कमी होईल
या योजनेच्या यशस्वी अंमलबजावणीसमोर काही आव्हानेही आहेत. शेतकऱ्यांना नैसर्गिक शेतीच्या तंत्रज्ञानाचे प्रशिक्षण देणे, त्यांच्यात जागृती निर्माण करणे आणि पारंपारिक शेतीकडून नैसर्गिक शेतीकडे संक्रमण करण्यास मदत करणे या गोष्टी महत्त्वाच्या आहेत. मात्र, या आव्हानांना सामोरे जाण्यासाठी सरकारने विविध उपाययोजना आखल्या आहेत.
नैसर्गिक शेतीला प्रोत्साहन देण्याची ही योजना भारतीय शेती क्षेत्रासाठी एक महत्त्वपूर्ण वळण ठरणार आहे. यामुळे शेतकऱ्यांचे जीवनमान उंचावण्याबरोबरच पर्यावरण संरक्षणही होणार आहे. शेतकऱ्यांना आर्थिक स्थैर्य मिळेल आणि त्यांच्या कुटुंबांना चांगले जीवन जगता येईल.
