PM Surya Ghar Yojana भारताच्या ऊर्जा क्षेत्रात एक नवीन क्रांती घडवून आणण्याच्या दृष्टीने केंद्र सरकारने फेब्रुवारी 2024 मध्ये एक महत्त्वाकांक्षी योजना सुरू केली आहे. पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या हस्ते सुरू करण्यात आलेली ‘प्रधानमंत्री सूर्य घर योजना’ ही देशातील गरीब आणि मध्यमवर्गीय कुटुंबांसाठी एक वरदान ठरणार आहे.
या योजनेचा मुख्य उद्देश म्हणजे देशातील नागरिकांना त्यांच्या घराच्या छतावर सौर पॅनल्स बसवून स्वयंपूर्ण बनवणे आणि त्यांना मोफत वीज उपलब्ध करून देणे हा आहे. सूर्य घर योजनेचे स्वरूप आणि व्याप्ती अत्यंत विस्तृत आहे. ही योजना केवळ वीज बिलात बचत करण्यापुरती मर्यादित नाही,
तर यामधून देशाच्या पर्यावरण संरक्षणाला चालना मिळणार आहे. सौर ऊर्जा हा नैसर्गिक आणि अक्षय ऊर्जेचा स्रोत असल्याने, याचा वापर वाढवणे हे देशाच्या दीर्घकालीन हितासाठी आवश्यक आहे. या योजनेंतर्गत सरकारने एक महत्त्वाकांक्षी लक्ष्य ठेवले आहे – मार्च 2027 पर्यंत एक कोटी घरांवर सौर पॅनल्स बसवणे.
योजनेची अंमलबजावणी टप्प्याटप्प्याने केली जात आहे. आतापर्यंत म्हणजेच योजना सुरू झाल्यापासून केवळ नऊ महिन्यांत 6.3 लाख सोलर पॅनल्स यशस्वीरीत्या बसवण्यात आले आहेत. हे आकडे दर्शवतात की दरमहा सरासरी 70,000 नवीन पॅनल्स बसवले जात आहेत.
पुढील काळात या वेगात वाढ करण्याचे सरकारचे नियोजन आहे. मार्च 2025 पर्यंत 10 लाख पॅनल्स, 2025 च्या अखेरीस 20 लाख पॅनल्स, 2026 मध्ये 40 लाख पॅनल्स आणि 2027 पर्यंत एक कोटी पॅनल्स बसवण्याचे महत्त्वाकांक्षी लक्ष्य ठेवण्यात आले आहे.
या योजनेचा आर्थिक पैलू देखील महत्त्वाचा आहे. सरकारच्या अंदाजानुसार, या योजनेमुळे वीज खर्चात दरवर्षी सुमारे 75,000 कोटी रुपयांची बचत होण्याची शक्यता आहे. एवढेच नव्हे तर या योजनेमुळे भारताच्या सौर ऊर्जा क्षमतेत 30 गिगावॉटची वाढ होईल, जी देशाच्या नवीकरणीय ऊर्जा ध्येयाच्या दिशेने एक महत्त्वाचे पाऊल ठरेल.
हे पण वाचा:
लाडकी बहीण योजनेच्या 6व्या हफ्त्याची तारीख जाहीर! मिळणार 2100 रुपये Date of 6th installment
या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी काही विशिष्ट पात्रता निकष ठेवण्यात आले आहेत. प्रथम, अर्जदार भारतीय नागरिक असणे आवश्यक आहे. त्याचबरोबर, अर्जदाराच्या घराच्या छतावर सौर पॅनल्स बसवण्यासाठी पुरेशी जागा उपलब्ध असावी लागते.
महत्त्वाचे म्हणजे, अर्जदाराकडे वैध वीज कनेक्शन असणे आवश्यक आहे. या योजनेचा लाभ फक्त वैयक्तिक घरांसाठीच मर्यादित आहे, अपार्टमेंट्स किंवा व्यावसायिक इमारतींना याचा लाभ घेता येणार नाही. तसेच, यापूर्वी कोणत्याही सौर ऊर्जा योजनेचा लाभ घेतलेल्या व्यक्तींना या योजनेत सहभागी होता येणार नाही.
पीएम सूर्य घर योजनेचे फायदे बहुआयामी आहेत. सर्वात महत्त्वाचा फायदा म्हणजे कुटुंबांच्या वीज बिलात होणारी मोठी बचत. उदाहरणार्थ, 3 किलोवॉटचा सोलर सिस्टम दरमहा सरासरी 300 युनिट्स वीज निर्माण करू शकतो.
याशिवाय, कुटुंबे त्यांच्या अतिरिक्त विजेची विक्री करून अतिरिक्त उत्पन्न मिळवू शकतात. 3 किलोवॉट क्षमतेच्या सिस्टममधून कुटुंबे दरमहा 1500 ते 2000 रुपयांपर्यंत अतिरिक्त उत्पन्न मिळवू शकतात.
या योजनेचे पर्यावरणीय महत्त्व देखील अनन्यसाधारण आहे. सौर ऊर्जा ही स्वच्छ आणि प्रदूषणमुक्त ऊर्जा असल्याने, ती पर्यावरण संरक्षणास मदत करते. पारंपारिक ऊर्जा स्रोतांवरील अवलंबित्व कमी करून, ही योजना कार्बन उत्सर्जन कमी करण्यास मदत करेल. याचबरोबर, ही योजना भारताला त्याच्या आंतरराष्ट्रीय पर्यावरण वचनबद्धता पूर्ण करण्यास मदत करेल.
भारताच्या ऊर्जा स्वावलंबनाच्या दृष्टीने पीएम सूर्य घर योजना एक महत्त्वपूर्ण पाऊल आहे. ही योजना केवळ वीज बिलात बचत करण्यापुरती मर्यादित नाही, तर यामधून देशाच्या ऊर्जा सुरक्षिततेला बळकटी मिळेल. सौर ऊर्जेचा वापर वाढल्याने, पारंपारिक ऊर्जा स्रोतांवरील अवलंबित्व कमी होईल आणि देश ऊर्जा क्षेत्रात अधिक स्वयंपूर्ण बनेल.
हे पण वाचा:
लाडकी बहीण योजनेच्या 6 व्या हफ्त्यापासून या महिला वंचित पहा नवीन नियम Ladki Bhaeen Yojana
पीएम सूर्य घर योजना ही भारताच्या हरित ऊर्जा क्रांतीतील एक महत्त्वाचा टप्पा आहे. एक कोटी घरांना सौर ऊर्जेच्या माध्यमातून स्वयंपूर्ण बनवण्याचे लक्ष्य महत्त्वाकांक्षी असले तरी, योजनेची सुरुवातीची प्रगती आशादायक आहे. या योजनेमुळे न केवळ नागरिकांना आर्थिक फायदा होईल, तर देशाच्या पर्यावरण संरक्षणाला आणि ऊर्जा सुरक्षिततेला देखील मोठी मदत होईल.